“而尤天之太固也”的意思及全诗出处和翻译赏析

wén duì
蚊对

tiān tāi shēng kùn shǔ, yè wò chī wéi zhōng, tóng zǐ chí shà yáng yú qián, shì shén jiù shuì.
天台生困暑，夜卧絺帷中，童子持翣飏于前，适甚就睡。
jiǔ zhī, tóng zǐ yì shuì, tóu shà yǐ chuáng, qí yīn rú léi.
久之，童子亦睡，投翣倚床，其音如雷。
shēng jīng wù, yǐ wéi fēng yǔ qiě zhì yě.
生惊寤，以为风雨且至也。
bào xī ér zuò, é ér ěr páng wén yǒu fēi míng shēng, rú gē rú sù, rú yuàn rú mù, fú gōng cì ròu, pū gǔ miàn.
抱膝而坐，俄而耳旁闻有飞鸣声，如歌如诉，如怨如慕，拂肱刺肉，扑股面。
máo fà jǐn shù, jī ròu yù chàn liǎng shǒu jiāo pāi, zhǎng shī rú hàn.
毛发尽竖，肌肉欲颤；两手交拍，掌湿如汗。
yǐn ér xiù zhī, chì xuè xīng rán yě.
引而嗅之，赤血腥然也。
dà è, bù zhī suǒ wéi.
大愕，不知所为。
cù tóng zǐ, hū yuē:" wú wèi wù suǒ kǔ, jí qǐ suǒ zhú zhào.
蹴童子，呼曰：“吾为物所苦，亟起索烛照。
" zhú zhì, chī wéi jǐn zhāng.
”烛至，絺帷尽张。
wén shù qiān, jiē jí wéi páng, jiàn zhú luàn sàn, rú yǐ rú yíng, lì zuǐ yù fù, chōng chì yuán hóng.
蚊数千，皆集帷旁，见烛乱散，如蚁如蝇，利嘴饫腹，充赤圆红。
shēng mà tóng zǐ yuē:" cǐ fēi wú xuè zhě yé? ěr bù jǐn, jiǎn wéi ér fàng zhī rù.
生骂童子曰：“此非吾血者耶？尔不谨，蹇帷而放之入。
qiě bǐ yì lèi yě, fáng zhī gǒu zhì, wū néng wéi rén hài?" tóng zǐ bá hāo shù zhī, zhì huǒ yú duān, qí yān bó yù, zuǒ huī yòu xuán, rào chuáng shù zā, zhú wén chū mén, fù yú shēng yuē:" kě yǐ qǐn yǐ, wén yǐ qù yǐ.
且彼异类也，防之苟至，乌能为人害？”童子拔蒿束之，置火于端，其烟勃郁，左麾右旋，绕床数匝，逐蚊出门，复于生曰：“可以寝矣，蚊已去矣。
" shēng nǎi fú xí jiāng qǐn, hū tiān ér tàn yuē:" tiān hú chǎn cǐ wēi wù ér dú rén hū?" tóng zǐ wén zhī, yǎ ér xiào yuē:" zi hé dài jǐ zhī tài hòu, ér yóu tiān zhī tài gù yě! fū fù zài zhī jiān, èr qì yīn yùn, fù xíng shòu zhì, rén wù shì fēn.
” 生乃拂席将寝，呼天而叹曰：“天胡产此微物而毒人乎？” 童子闻之，哑而笑曰：“子何待己之太厚，而尤天之太固也！夫覆载之间，二气絪緼，赋形受质，人物是分。
dà zhī wèi xī xiàng, guài zhī wèi jiāo lóng, bào zhī wèi hǔ bào, xún zhī wèi mí lù yǔ yōng róng, yǔ máo ér wèi qín wèi shòu, luǒ shēn ér wéi rén wèi chóng, mò bù jiē yǒu suǒ yǎng.
大之为犀象，怪之为蛟龙，暴之为虎豹，驯之为麋鹿与庸狨，羽毛而为禽为兽，裸身而为人为虫，莫不皆有所养。
suī jù xì xiū duǎn zhī bù tóng, rán yù xíng yú qí zhōng zé yī yě.
虽巨细修短之不同，然寓形于其中则一也。
zì wǒ ér guān zhī, zé rén guì ér wù jiàn, zì tiān dì ér guān zhī, guǒ shú guì ér shú jiàn yé? jīn rén nǎi zì guì qí guì, hào wèi zhǎng xióng.
自我而观之，则人贵而物贱，自天地而观之，果孰贵而孰贱耶？今人乃自贵其贵，号为长雄。
shuǐ lù zhī wù, yǒu shēng zhī lèi, mò bù gāo luó ér bēi wǎng, shān gòng ér hǎi gōng, wā miǎn mò táo qí mìng, hóng yàn mò nì qí zōng, qí shí hū wù zhě, kě wèi tài yǐ, ér wù dú bù kě shí yú rén yé? zī xī, wén yī jǔ huì, jí hào tiān ér sù zhī shǐ wù wéi rén suǒ shí zhě, yì jiē hū háo gào yú tiān, zé tiān zhī fá rén, yòu dāng hé rú yé? qiě wù zhī shí yú rén, rén zhī shí yú wù, yì lèi yě, yóu kě yán yě.
水陆之物，有生之类，莫不高罗而卑网，山贡而海供，蛙黾莫逃其命，鸿雁莫匿其踪，其食乎物者，可谓泰矣，而物独不可食于人耶？兹夕，蚊一举喙，即号天而诉之；使物为人所食者，亦皆呼号告于天，则天之罚人，又当何如耶？且物之食于人，人之食于物，异类也，犹可言也。
ér wén qiě yóu wèi jǐn kǒng jù, bái zhòu bù gǎn lù qí xíng, kàn rén zhī bú jiàn, chéng rén zhī kùn dài, ér hòu yǒu qiú yān.
而蚊且犹畏谨恐惧，白昼不敢露其形，瞰人之不见，乘人之困怠，而后有求焉。
jīn yǒu tóng lèi zhě, chuài lì ér yǐn tāng, tóng yě chù qī ér yù zi, tóng yě yì guān yí mào, wú bù tóng zhě.
今有同类者，啜栗而饮汤，同也；畜妻而育子，同也；衣冠仪貌，无不同者。
bái zhòu yǎn rán, chéng qí tóng lèi zhī jiān ér líng zhī, shǔn qí gāo ér gǔ qí nǎo, shǐ qí è bó yú cǎo yě, liú lí yú dào lù, hū tiān zhī shēng xiāng jiē yě, ér qiě wú xù zhī zhě.
白昼俨然，乘其同类之间而陵之，吮其膏而盬其脑，使其饿踣于草野，流离于道路，呼天之声相接也，而且无恤之者。
jīn zi yī wèi wén suǒ, ér qǐn zhé bù ān wén tóng lèi zhī xiāng, ér ruò wú wén, qǐ jūn zǐ xiān rén hòu shēn zhī dào yé?" tiān tāi shēng yú shì tóu zhěn yú dì, kòu xīn tài xī, pī yī chū hù, zuò yǐ zhōng xī.
今子一为蚊所，而寝辄不安；闻同类之相，而若无闻，岂君子先人后身之道耶？” 天台生于是投枕于地，叩心太息，披衣出户，坐以终夕。