“入破山寺”的意思及全诗出处和翻译赏析

yóu yú shān jì
游虞山记

yú shān qù wú chéng cái bǎi lǐ, lǚ yù yóu, wèi guǒ.
虞山去吴城才百里，屡欲游，未果。
xīn chǒu qiū, jiāng zhī jiāng yīn, zhōu xíng shān xià, wàng jiàn mén rù yún jì, wèi jí dēng.
辛丑秋，将之江阴，舟行山下，望剑门入云际，未及登。
bǐng wǔ chūn, fù rú jiāng yīn, pō zhōu shān lù, rù wú gǔ, bǎng rén guǐ yún:" jù jiàn mén èr shí lǐ.
丙午春，复如江阴，泊舟山麓，入吾谷，榜人诡云：“距剑门二十里。
" réng wèi jí dēng.
”仍未及登。
rén zǐ zhēng yuè bā rì, xié zhāng zi shǎo yì yè shēng zhōng lǐ wǎng yóu, sù táo shì.
壬子正月八日，偕张子少弋、叶生中理往游，宿陶氏。
míng chén, tiān yù yǔ, kè wú yì wǎng, yú yǐ zhì qióng jī, bù néng zǔ.
明晨，天欲雨，客无意往，余已治筇屐，不能阻。
zì chéng běi yán yuán liù qī lǐ, rù pò shān sì, táng cháng jiàn yǒng shī chù, jīn tán míng kōng xīn, qǔ shī zhòng yì yě.
自城北沿缘六七里，入破山寺，唐常建咏诗处，今潭名空心，取诗中意也。
suì cóng pò lóng jiàn ér shàng, shān mài nù chè, zhě shí zòng héng, shén wù zhǎo jiǎo hén, shí yǐn shí lù.
遂从破龙涧而上，山脉怒坼，赭石纵横，神物爪角痕，时隐时露。
xiāng chuán lóng yǔ shén dòu, lóng bù shèng, pò qí shān ér qù.
相传龙与神斗，龙不胜，破其山而去。
shuō jìn huāng huò, rán yǒu jī xiàng, shì kě xìn.
说近荒惑，然有迹象，似可信。
xíng sì wǔ lǐ, céng zhé ér dù, yuè luán lǐng, jī dēng dào, suì zhì jiāo jí.
行四五里，层折而度，越峦岭，跻蹬道，遂陟椒极。
yǒu tǔ pī wěi léi, yí gǔ shí zhǒng, rán wú bēi jié zhì shuí mǒu.
有土坯磈礧，疑古时冢，然无碑碣志谁某。
shēng wàng hǎi dūn, dōng xiàng níng dì.
升望海墩，东向凝睇。
shì shí yún guāng àn shén, mí màn yī sè, mò biàn yíng hǎi.
是时云光黯甚，迷漫一色，莫辨瀛海。
qǐng zhī, yǔ zhì, shān yǒu gǔ sì kě zhù zú, dé shǎo xiū qì.
顷之，雨至，山有古寺可驻足，得少休憩。
yǔ xiē, qǔ jìng ér nán, yì lù qí jìng: kěn è mó tiān, zhǎn jué zhōng duàn, liǎng yá xiāng qiàn, rú guān sī pī, rú rèn sī lì, shì wèi jiàn mén.
雨歇，取径而南，益露奇境：龈腭摩天，崭绝中断，两崖相嵌，如关斯劈，如刃斯立，是为剑门。
yǐ jiàn zhōu dà jiàn xiǎo jiàn nǐ zhī, xiào qí xíng yě.
以剑州、大剑、小剑拟之，肖其形也。
cè zú yán, bù rěn shě qù.
侧足延，不忍舍去。
yù shān sēng, gèng wèn míng shèng chù.
遇山僧，更问名胜处。
sēng zhǐ nán wèi tài gōng dàn shì nán ér xī wèi zhāo zhēn gōng, wèi dú shū tái xī běi wèi fú shuǐ yán, shuǐ xià bēn rú hóng, tuí fēng nì shī, dào yuè ér shàng, shàng fú shù shí zhàng, yòu xī yǒu sān yǎo shí shí chéng shí mén, shān hòu yǒu shí dòng tōng hǎi, shí qián hǎi wù, rén mò néng míng.
僧指南为太公石室；南而西为招真宫，为读书台；西北为拂水岩，水下奔如虹，颓风逆施，倒跃而上，上拂数十丈，又西有三杳石、石城、石门，山后有石洞通海，时潜海物，人莫能名。
yú shí qí yán, yù wèn dào wǎng yóu, ér yún zhī fēi fú fú, fēng zhī lái liè liè, shí yǔ piāo sǎ, zhān yī shī qiú, ér yú yǔ kè nán zàn liú yǐ.
余识其言，欲问道往游，而云之飞浮浮，风之来冽冽，时雨飘洒，沾衣湿裘，而余与客难暂留矣。
shǎo jì, zì shān zhī miàn xià, kùn bèi ér guī.
少霁，自山之面下，困惫而归。
zì shì chūn yīn lián xún, bù néng gèng yóu.
自是春阴连旬，不能更游。
yī xī! yú shān jìn zài bǎi lǐ, liǎng jīng qí xià, wèi jiàn yóu jī.
噫嘻！虞山近在百里，两经其下，为践游屐。
jīn zhī qí dì yǐ, yòu shāo shí miàn mù, ér yōu suì yǎo tiǎo, jù wèi tàn lì.
今之其地矣，又稍识面目，而幽邃窈窕，俱未探历。
xīn shén yàng yàng.
心甚怏怏。
rán tiān xià zhī jìng, shè ér jí dé, dé ér zhé jǐn zhě, shǐ yān xīn xīn, jì yān suǒ suǒ, yù qiú yú wèi, ér liǎo bù kě dé, ér dé zhī shén jiān, qiě dé bàn ér zhǐ zhě, zhuǎn shǐ rén yǒu wú qióng zhī sī yě.
然天下之境，涉而即得，得而辄尽者，始焉欣欣，继焉索索，欲求余味，而了不可得，而得之甚艰，且得半而止者，转使人有无穷之思也。
wū hū! qǐ dú xún shān yě zāi! nbsp
呜呼！岂独寻山也哉！