“不敢输币”的意思及全诗出处和翻译赏析

zǐ chǎn huài jìn guǎn yuán
子产坏晋馆垣

gōng hōng zhī yuè, zǐ chǎn xiāng zhèng bó yǐ rú jìn, jìn hóu yǐ wǒ sàng gù, wèi zhī jiàn yě.
公薨之月，子产相郑伯以如晋，晋侯以我丧故，未之见也。
zǐ chǎn shǐ jìn huài qí guǎn zhī yuán, ér nà chē mǎ yān.
子产使尽坏其馆之垣，而纳车马焉。
shì wén bó ràng zhī, yuē:" bì yì yǐ zhèng xíng zhī bù xiū, kòu dào chōng chì, wú ruò zhū hóu zhī shǔ rǔ zài guǎ jūn zhě hé, shì yǐ lìng lì rén wán kè suǒ guǎn, gāo qí hàn hóng, hòu qí qiáng yuán, yǐ wú yōu kè shǐ.
士文伯让之，曰：“敝邑以政刑之不修，寇盗充斥，无若诸侯之属辱在寡君者何，是以令吏人完客所馆，高其闬 闳，厚其墙垣，以无忧客使。
jīn wú zi huài zhī, suī cóng zhě néng jiè, qí ruò yì kè hé? yǐ bì yì zhī wèi méng zhǔ, shàn wán qì qiáng, yǐ dài bīn kè.
今吾子坏之，虽从者能戒，其若异客何？以敝邑之为盟主，缮完葺墙，以待宾客。
ruò jiē huǐ zhī, qí hé yǐ gòng mìng? guǎ jūn shǐ gài qǐng mìng.
若皆毁之，其何以共命？寡君使匄请命。
duì yuē:" yǐ bì yì biǎn xiǎo, jiè yú dà guó, zhū qiú wú shí, shì yǐ bù gǎn níng jū, xī suǒ bì fù, yǐ lái huì shí shì.
对曰：“以敝邑褊小，介于大国，诛求无时，是以不敢宁居，悉索敝赋，以来会时事。
féng zhí shì zhī bù xián, ér wèi dé jiàn yòu bù huò wén mìng, wèi zhī jiàn shí.
逢执事之不闲，而未得见；又不获闻命，未知见时。
bù gǎn shū bì, yì bù gǎn bào lù.
不敢输币，亦不敢暴露。
qí shū zhī, zé jūn zhī fǔ shí yě, fēi jiàn chén zhī, bù gǎn shū yě.
其输之，则君之府实也，非荐陈之，不敢输也。
qí bào lù zhī, zé kǒng zào shī zhī bù shí ér xiǔ dù, yǐ zhòng bì yì zhī zuì.
其暴露之，则恐燥湿之不时而朽蠹，以重敝邑之罪。
qiáo wén wén gōng zhī wèi méng zhǔ yě, gōng shì bēi bì, wú guān tái xiè, yǐ chóng dà zhū hóu zhī guǎn, guǎn rú gōng qǐn kù jiù shàn xiū, sī kōng yǐ shí píng yì dào lù, wū rén yǐ shí mì guǎn gōng shì zhū hóu bīn zhì, diān shè tíng liáo, pú rén xún gōng, chē mǎ yǒu suǒ, bīn cóng yǒu dài, jīn chē zhī xiá, lì rén mù yǔ, gè zhān qí shì bǎi guān zhī shǔ gè zhǎn qí wù gōng bù liú bīn, ér yì wú fèi shì yōu lè tóng zhī, shì zé xún zhī, jiào qí bù zhī, ér xù qí bù zú.
侨闻文公之为盟主也，宫室卑庳，无观台榭，以崇大诸侯之馆，馆如公寝；库厩缮修，司空以时平易道路，圬人以时塓馆宫室；诸侯宾至，甸设庭燎，仆人巡宫，车马有所，宾从有代，巾车脂辖，隶人、牧、圉，各瞻其事；百官之属各展其物；公不留宾，而亦无废事；忧乐同之，事则巡之，教其不知，而恤其不足。
bīn zhì rú guī, wú níng zāi huàn bù wèi kòu dào, ér yì bù huàn zào shī.
宾至如归，无宁灾患；不畏寇盗，而亦不患燥湿。
jīn tóng dī zhī gōng shù lǐ, ér zhū hóu shě yú lì rén, mén bù róng chē, ér bù kě yú yuè dào zéi gōng xíng.
今铜鞮之宫数里，而诸侯舍于隶人，门不容车，而不可逾越；盗贼公行。
ér tiān lì bù jiè.
而天疠不戒。
bīn jiàn wú shí, mìng bù kě zhī.
宾见无时，命不可知。
ruò yòu wù huài, shì wú suǒ cáng bì yǐ zhòng zuì yě.
若又勿坏，是无所藏币以重罪也。
gǎn qǐng zhí shì, jiāng hé suǒ mìng zhī? suī jūn zhī yǒu lǔ sàng, yì bì yì zhī yōu yě.
敢请执事，将何所命之？虽君之有鲁丧，亦敝邑之忧也。
ruò huò jiàn bì, xiū yuán ér xíng, jūn zhī huì yě, gǎn dàn qín láo?" wén bó fù mìng.
若获荐币，修垣而行，君之惠也，敢惮勤劳？”文伯复命。
zhào wén zǐ yuē:" xìn.
赵文子曰：“信。
wǒ shí bù dé, ér yǐ lì rén zhī yuán yǐ yíng zhū hóu, shì wú zuì yě.
我实不德，而以隶人之垣以赢诸侯，是吾罪也。
" shǐ shì wén bó xiè bù mǐn yān.
”使士文伯谢不敏焉。
jìn hóu jiàn zhèng bó, yǒu jiā lǐ, hòu qí yàn hǎo ér guī zhī.
晋侯见郑伯，有加礼，厚其宴好而归之。
nǎi zhù zhū hóu zhī guǎn.
乃筑诸侯之馆。
shū xiàng yuē:" cí zhī bù kě yǐ yǐ yě rú shì fū! zǐ chǎn yǒu cí, zhū hóu lài zhī, ruò zhī hé qí shì cí yě? shī yuē:' cí zhī jí yǐ, mín zhī xié yǐ cí zhī yì yǐ, mín zhī mò yǐ.
叔向曰：“辞之不可以已也如是夫！子产有辞，诸侯赖之，若之何其释辞也？《诗》曰：‘辞之辑矣，民之协矣；辞之怿矣，民之莫矣。
' qí zhī zhī yǐ.
’其知之矣。
"
”